Koruyucu Aile Olmak İçin Ne Yapılır?

Koruyucu aile nedir? Kimler Koruyucu Aile Olabilir? İstanbul Ajansı olarak hazırladığımız bu haber sizlere koruyucu aile olmanın nedenleri ve yollarını gösteriyor. 

Koruyucu aile olmak ve bakıma muhtaç çocuklara destek vermek konusuna Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın yanı sıra Milli Eğitim Bakanlığı ve Diyanet İşleri Başkanlığı da destek veriyor.

Öncelikle Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın üzerinde çok durduğu ve desteklediği “Koruyucu aile” konusunu inceleyelim.

Koruyucu aile nedir?

Koruyucu aile; çeşitli nedenlerle öz ailesi yanında bakımları bir süre için sağlanamayan çocukların kendi aile ortamlarında eğitim, bakım ve yetiştirilme sorumluluğunu kısa veya uzun süreli olarak, ücretli veya gönüllü statüde devlet denetiminde paylaşan, hissettikleri toplumsal sorumluluğu gösterebilen uygun aile ya da kişilerdir.

Koruyucu aile hizmetinin önemi nedir?

Çocukların sağlıklı gelişebilmeleri için kendilerini koruyacak, sevecek, destekleyecek, güven sağlayacak, sosyal ve maddi gereksinimlerini karşılayabilecek sıcak bir aile ortamına ihtiyaçları var. Çocukların yeterli sevgi alabildikleri, gereksinimlerinin düzenli olarak karşılandığı sıcak aile ortamında yetiştirildiklerinde sağlıklı bireyler olabildikleri bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Bazı aileler zihinsel, bedensel ya da psikolojik sorunları veya ekonomik yetersizlikleri, boşanma, ölüm gibi sosyal sorunları nedeniyle bütünlüklerini devam ettiremeyip, çocuklarının gereksinimini karşılayamaz hale gelebiliyor. Böyle durumlarda, çocuklara yardım edebilmenin en iyi yolu, öz ailesinin koşulları iyileşinceye kadar başka bir ailenin yanında bakımlarının sağlanmasıdır.

Koruyucu aile bakımının, çocuğa sağladığı aile ortamı çocuğun psiko-sosyal gelişiminin sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilmesi açısından çok önemlidir.

Hangi çocuklar koruyucu ailelerin yanına yerleştirilebilir?

-Öz ailesi bulunan,

-Öz ailesince bir süre için bakılamayan,

-Çeşitli nedenlerle evlat edindirilme şansını tümüyle yitirmiş olan,

-Kız ya da erkek,

-Sağlıklı ya da özürlü,

-Tek ya da kardeş olup, koruyucu aile yanına yerleştirilmeye uygun olduğu meslek elemanları tarafından belirlenmiş çocuklardır.

Neden “Koruyucu Aile” olmalıyız?

Koruyucu Aile Hizmeti’nde amaç; çocuk için karmaşık ve sorunlu olan bir dönemde özenli davranılarak çocuğun bu dönemi örselenmeden geçirmesini ve normal hayatını devam ettirmesini sağlamaktır.

Koruyucu aile çocuklara, öz ailesi, okulu ve çevresiyle ilişkilerini devam ettirmelerini sağlayarak yardımcı olur.

Koruyucu aile yanına yerleştirilebilen, korunan, tehlikeli ortamlardan uzak tutulan her çocuk sorumluluğu paylaşan herkesin sevinci ve başarısı olur.

Kimler Koruyucu Aile Olabilir?

Hoşgörülü, sabırlı, esneklik gösterebilen, güvenli ve şefkatli bir ortam sağlayabilen, sevgisi ile bir çocuğun hayatında fark yaratmak isteyen ve mevzuatta belirtilen şartları taşıyan, sorumlu kurumla işbirliği içinde çocuk yararına hizmet vermeye kendini hazır hisseden herkes koruyucu aile olabilir.

TC vatandaşıysanız, sürekli Türkiye’de ikamet ediyor, 25-65 yaşları arasında, en az ilkokul mezunu, düzenli gelire sahip, çocuğun öz anne-babası ya da vasisi değilseniz, evli ya da bekâr, çocuklu ya da çocuksuz herkes koruyucu aile olmak üzere ikamet ettiği ilde bulunan il müdürlüğüne başvurabilir. Eşlerin birlikte başvurmaları gerekmektedir.

Özellikle çocuğun yakın çevresinde olan akrabalar, komşular ya da aile dostları tercih edilmektedir.

Akrabaların koruyucu aile olmak istemesi halinde yapılacak sosyal inceleme sonucuna göre yaş ve eğitim koşulları değerlendiriliyor.

Koruyucu aile adaylarının yaşı değerlendirilirken, eşler arasındaki yaş farkının on yaş veya daha az olması halinde yaşı küçük olan eşin yaşı, bunun haricindeki durumlarda eşlerin yaş ortalaması esas alınır. Adayların başvuru ve çocuğun yanlarına yerleştirildiği tarih itibarıyla belirlenen yaş aralığında bulunmaları, çocuğun yaş dönemine uygun davranış gösterebilme becerisi ve çocukla aralarında birebir ebeveyn-çocuk ilişkisi sağlanması esasları göz önünde bulundurulmaktadır.

Uzmanlaşmış koruyucu aile ya da geçici koruyucu aile modellerinde belirtilen başvuru şartlarına ek olarak; yanlarına yerleştirilecek çocuklara yardımcı olabilecek Bakanlıkça belirlenen lisans eğitimi almış veya eşlerden biri en az ilköğretim düzeyinde olmak üzere temel ana-baba eğitimleri, koruyucu aile birinci ve ikinci kademe eğitimlerini almış olmak gerekmektedir.

Koruyucu aile olmak isteyen kişi bekâr ise yerleştirilecek çocuğa diğer ebeveynin yoksunluğunu hissettirmeyecek akraba ilişkilerine sahip olması konusuna özellikle önem verilmektedir.

Koruyucu aile olmak için nereye başvurulur?

Başvurular Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İl/İlçe Müdürlükleri’ne şahsen yapılıyor. Ayrıntılı görüşme ve başvuru için;

İl/İlçe Müdürlükleri’nin iletişim bilgilerine bu linkten ulaşabilirsiniz…

Aile ve Sosyal politikalar Bakanlığı’nın resmi internet sitesinden de konu ile ilgili açıklama ve haberlere ulaşabilirsiniz…

Merak edilen birkaç soru – cevapla koruyucu aile kavramını açıklayalım…

1-Kendi çocuğum varken koruyucu aile olabilir miyim?

-Evet, ancak çocuğunuzun da bu konudaki düşüncesi önemlidir.

2-Koruyucu aile olduğumda evimi ve ailemi hazırlamalı mıyım?

-Evinizde çocuk için uygun bir ortam düzenlemeniz ve aileniz ile sosyal çevrenizi bu konuda hazırlamanız gerekiyor.

3-Çocuk bende ne kadar süre ile kalacak?

-Çocuğun korunma altına alınma nedenine bağlı olarak öngörülen hizmet uygulama planı kapsamında değişiklik gösterir.

4-Çocuğun yaş grubunu ve cinsiyetini seçebilir miyim?

-Evet, ancak size ve ailenize en iyi uyum sağlayabilecek çocuğun özellikleri hakkında yönlendirme yapılacak.

5-Koruyucu aile olarak kaç çocuğa bakabilirim?

-Kardeş çocukların bir arada aynı aileye yerleştirilmesi tercih ediliyor. Çocuklar ve koruyucu aile arasında birebir ilişki kurulması ve çocukların sağlıklı bireysel gelişimlerinin sağlanacağı uygun şartların bulunması konuları değerlendirilerek bu konuda karar veriliyor.

6-Gönüllü aile ve koruyucu aile arasındaki fark nedir?

-Gönüllü aile olduğunuzda kuruluşta korunma ve bakım altında bulunan çocuklara kuruluş tarafından uygun bulunan dönemler içerisinde kendi ilgi, yetenek ve eğitimleriniz doğrultusunda katkı vermek amacıyla yaptığınız ziyaretlerin yanı sıra uygun bulunan çocukları hafta sonu ya da resmi tatil ve özel günlerde yatılı olarak evinizde misafir ederek hizmet verirsiniz. Gönüllü aile hizmeti kuruluşlar tarafından yürütülüyor.

7-Evlat edinme ve koruyucu aile arsındaki fark nedir?

-Evlat edinme çocuğun velayet haklarının evlat edinene mahkeme kararı ile devredilmesidir.

8-Koruyucu hizmet bakım türleri nelerdir?

-a) Akraba veya Yakın Çevre Koruyucu Aile Modeli

Veli ya da vasi dışında kalan kan bağı bulunan akrabalar ya da çocuğun iletişim içinde olduğu veya tanıdığı bakıcı, komşu gibi yakın çevresinde olan kişi ve ailelerin sağladığı bakımdır.

b) Geçici Koruyucu Aile Modeli

Acil koruma gereken ya da hakkında hizmet planı oluşturulmamış ve kuruluş bakımına yerleştirilmemiş ya da kendisi için planlanan hizmet modelinden çeşitli nedenlerle henüz yararlandırılamamış çocuklar için, aldıkları eğitimler ile profesyonel düzeye gelmiş kişi ve ailelerin sağladığı birkaç gün ile en fazla bir ay arasında değişen bakımdır.

c) Süreli Koruyucu Aile Modeli

Öz ailesi yanına kısa sürede döndürülme imkânı bulunmayan ya da kalıcı olarak aile yanına yerleştirilemeyen çocuklara, kişi ve ailelerin sağladığı bakımdır.

ç) Uzmanlaşmış Koruyucu Aile Modeli

Özel zorlukları ve ihtiyaçları olan çocuklara yardımcı olabilecek lisans eğitimine sahip olan veya aldıkları eğitimler ile profesyonel düzeye gelmiş kişi ve ailelerin sağladığı bakımdır.

9-Koruyucu Aile olmak için eğitim gerekli midir?

-Akraba veya Yakın Çevre Koruyucu Aile Modeli’nde, tercih edilmesi halinde genel ebeveynlik becerilerinin kazanıldığı en az temel ana-baba eğitimleri kapsamında eğitim alınması çocukla iletişim açısından yararlı görülüyor.

Süreli Koruyucu Aile Modeli’nde de tercih edilmesi halinde genel ebeveynlik becerilerinin kazanıldığı en az temel ana-baba eğitimleri kapsamındaki eğitim ile çocuğun öz ailesi dışında bir başka aile yanında yetiştirilmesine ilişkin olarak verilen Koruyucu Aile Birinci Kademe Eğitimi’nin alınması çocukla iletişim açısından yararlı görülüyor.

Geçici ve Uzmanlaşmış Koruyucu Aile Modelleri’nde ise daha özel ilgi, destek ve bakım gerektiren çocuklara hizmet verildiğinden, temel ana-baba eğitimleri ile Koruyucu Aile Birinci ve İkinci Kademe Eğitimleri’nin alınması zorunludur.

Derleyen: Burcu KASARCI / İstanbul Ajansı