EŞSİZ BESİN BALIK!..

Diyetisyen Mehtap ÇERKEZ’in “eşsiz besin” olarak nitelediği balığın yıllık tüketimde İzlanda ve Japonya 90 kilo ile ilk sıralarda yer alırken, Türkiye 8 kilo ile son sıralarda yer alıyor.

Denizlerle çevrili olan ülkemizde birçok balık çeşidine rahat ve mevsiminde uygun fiyata ulaşabiliyoruz.

Peki vücudumuz için bir çok faydası bulunan balığa sofralarımızda ne kadar yer veriyoruz?  Bir yıllık kişi başına balık tüketim sıralamasında İzlanda ve Japonya 90 kilo ile ilk sıralarda yer alırken son sıralara doğru 8 kilo ile Türkiye yer alıyor.

Balığın 100 gramında 18-22 gram protein bulunur ve balık eti kara hayvan etlerine göre daha kolay sindirilir. Vitamin miktarları balığın türüne göre değişkenlik gösterse de B, C, A,D,E,K vitaminlerinden zengindir. Bu vitaminlerin kemik gelişimi, daha iyi görme ,kanın normal akışkanlığını sağlama ve antioksidan gibi bir çok faydası  vardır. Vücudumuzun yaklaşık  %4 ünü oluşturan büyüme ve sağlık için gerekli olan kalsiyum, fosfor, sodyum, potasyum, magnezyum, iyot, çinko gibi bir çok minerali de bulundurmaktadır.

Vücudumuzda üretilemeyen mutlaka besinlerle alınması gereken yağ asitlerinden olan Omega-3 yağ asidi  EPA (eikosapentoenoik asit) ve DHA (dokosaheksaenoik asit) baş ağrıları, eklem romatizması, bazı kanser türleri, yetişkin şeker hastalığı, yüksek kolesterol , yüksek tansiyon , kalp damar hastalıkları gibi bir çok rahatsızlığa karşı vücudumuzu korur.

Yapılan araştırmalar ne söylüyor?

Bebek ve çocukluk döneminde  beyin,görme ve sinir  dokularının gelişiminde önemi olan omega-3 yağ asidinin prematüre bebeklerde düşük olduğu , balık tüketen annelerin sütünde vejetaryen anne sütüne göre daha çok omega-3 içerdiği saptanmıştır.

Klinik çalışmalarla, balık tüketen insanlarda kalp hastalıklarından ortaya çıkan ölüm oranlarında azalma olduğu kanıtlanmıştır. Haftada en az iki öğün yağlı balık yiyen erkeklerde, hiç yağlı balık yemeyen erkeklere oranla  2 yıl sonra ölüm oranında %29 azalma olmuştur.

Japonya’da iki köyde farklı beslenme alışkanlıklarının damar sertliği üzerindeki etkisi incelenmek için balıkçılık yapan köy ile, çiftçilik yapan köy arasında kıyaslama yapılmış, damar sertliği ile ilgili yapılan ölçümlerde balıkçılık yapılan köyün daha düşük çıkmıştır.

Bütün faydalarının yanı sıra besin zehirlenmesi açısından riskli olan balığı satın  alırken tazeliğini kontrol etmeyi unutmayın. Gözler parlak ve lekesiz, solungaçları kırmızı ve pembe, pullar ve yüzgeçler diri ve  nahoş kokusunun olmaması balığın tazeliği hakkında bilgi sahibi olmamızı sağlar.

Balık tüketimi sıklığı haftada en az 1 mümkünse 2 veya 3 e çıkarılmalıdır. Pişirme yöntemi olarak balığın cinsine uygun ızgara, yağsız veya az yağlı tavada pişirme ve fırında buğulama tercih edilmelidir.

Balık hangi mevsimde lezzetlidir? Mevsimine uygun tüketilecek balıklar hangileridir?

Ocak ayının en lezzetli balıkları uskumru, lüfer, palamut ve istavrittir ve kefal ile hamsi tam yağlı duruma gelirler.

Gümüş, hamsi, izmarit, kalkan, mersin, torik, kefal, kaya balığı, levrek şubat ayında lezzetlidir. Tekir çok boldur.

Mart ayında gümüş, izmarit, mezgit, kalkan, mersin, kaya balığı, mezgit, kefal, levrek, yayın balıkları lezzetli ve bol bulunan balıklardır

Nisan ayında gümüş, izmarit, kalkan, mersin, morina, levrek, kefal, kaya balığı lezzetlidir.

Mayıs ayının en lezzetli balıkları gümüş, izmarit, mercan, mersin, mezgit, kefal, levrek, kaya balığıdır.

Haziran ayında tüketilebilen balıklar; mercan, akya, kaya balığı, mersin, sarıağız, orkinos, orfoz ve sardalyadır

Temmuz ayında istavrit çok lezzetlidir.

Ağustos ayında çinekop, sarıağız, sinarit, kaya balığı, orkinos, sarıkanat lezzetlidir. İstavrit yine en lezzetli balıktır

Eylül ayında kılıç ve sardalya balıkları hâlâ lezzetlidir

Ekim balık sezonunun en canlı aylarından biridir. Barbunya, çipura, kılıç, levrek, lüfer, tekir, sardalya, palamut, orfoz, traça çok lezzetlidir. Palamutun en lezzetli zamanıdır.

Kasım ve aralık lüferin en lezzetli zamanıdır.Aralık ayında tekir bolca avlanır ve hamsinin de tam lezzetli olduğu zamandır.

Aralık ayının son günlerinde sizde sofralarınızda balığa yer vermek isterseniz Karadeniz’in yöresel tatlarından hamsi buğulama tarifini deneyebilirsiniz.

HAMSİ BUĞULAMA

Hazırlama süresi : Yaklaşık 40 dakika , 4-6 kişilik 316 kalori

Malzemeler: 1 kilo hamsi

2 adet kuru soğan

Maydanoz

1 adet limon

1.5 çay bardağı su

3-4 yemek kaşığı zeytinyağı

Tuz

Hazırlanışı: Hamsileri ayıklayıp, yıkayın ve suyunu süzülmesi için süzgece alın. Fırın tepsinize daire şeklinde kestiğiniz soğanları, maydanozu ve balıkları dizin. Üzerine sıvı yağ ,su ,tuz ve limonun suyunu ekleyerek alüminyum folyo ile kapatın. 160 derece fırında 20-25 dakika sürede pişirin.

Afiyet olsun

Stajyer Diyetisyen Mehtap ÇERKEZ